Slijmbeursontsteking aan de achterzijde van de hiel
Wat is een slijmbeursontsteking bij de achillespees?
Overal in het lichaam bevinden zich slijmbeurzen. Een slijmbeurs is een met vocht gevuld zakje die ervoor zorgt dat weefselstructuren langs elkaar kunnen glijden. Ook tussen pezen of spieren en bot bevinden zich slijmbeurzen. Het medische woord voor een slijmbeurs is ‘bursa’, bij een ontsteking komt er ‘itis achter. Een slijmbeursontsteking wordt dus door artsen ‘bursitis’ genoemd.
In de voet en enkel zitten veel slijmbeurzen, één van de bekendste zijn de slijmbeurzen bij de achillespees, achter tegen de hak van de voet. Achter op de hiel bevinden zich twee slijmbeurzen en onder het hielbeen nog één. Tussen het hielbeen en de achillespees ligt één slijmbeurs (de diepe slijmbeurs), tussen de huid en de achillespees ligt er nog een tweede slijmbeurs (de oppervlakkige slijmbeurs). Bij een slijmbeursontsteking bij de hiel ontstaat een bult op de hiel. Die bult is soms zacht, maar kan ook zo hard aanvoelen als bot!
De rode plek in deze tekening is de oppervlakkige slijmbeurs(ontsteking), die zich tussen de huid en de achillespees bevindt.
De rode plek in deze tekening is de diepe slijmbeurs(ontsteking), die zich tussen de Achillespees en het hielbeen bevindt.
Over deze voetklacht
Hoe ontstaat een slijmbeursontsteking bij de achillespees?
De oppervlakkige slijmbeurs
De slijmbeurs tussen de huid en de achillespees kan geïrriteerd raken door te veel wrijving van de hiel tegen de schoen. Doordat de slijmbeurs vult zich met vocht, ontstaat er een zichtbare (pijnlijke) knobbel achter op de achterkant van de hiel. Deze zichtbare bobbel voelt eerst nog zacht aan, maar kan al na enkele dagen net zo hard aanvoelen als bot.
De diepe slijmbeurs
De slijmbeurs tussen de achillespees en het hielbot kan geïrriteerd raken wanneer de slijmbeurs steeds klem komt te zitten tussen het bot en de achillespees. De oorzaak kan liggen in een iets prominerend hielbeen die hierdoor tegen de achillespees aandrukt. Overtrainde atleten kunnen dit probleem ook ontwikkelen. Vrouwen die langdurig op hoge hakken hebben gelopen en ineens platte schoenen gaan dragen.
De klachten ontstaan meestal bij mensen tussen de 30 en 60 jaar, het vaakst bij mensen die aan sporten doen waar veel bij gesprongen en gerend wordt. Ook door schoenen die wegzakken onder de hiel kan de diepe slijmbeurs ook ontstoken raken, vooral als er veel op dergelijke schoenen gelopen wordt.
Welke klachten geeft een slijmbeursontsteking aan de achterzijde van de hiel?
De hoofdklacht van een sliijmbeursontsteking is pijn en zwelling. De verdikte slijmbeurs veroorzaakt een bult achter op de hiel, hetgeen vaak klachten geeft bij het dragen van dichte schoenen. De pijn is vaak het hevigst als je ’s morgens opstaat of na rust. Maar ook na een dag met loopwerk of sporten kan de pijn verergeren. De pijn is vaak stekend van karakter.
De diepe slijmbeursontsteking kan over een groter gebied pijn doen dan de oppervlakkige. De pijn bevindt zich niet alleen achter de hiel aan de binnen en buitenkant, maar kan ook uitstralen naar de kuit.
Meestal geneest een slijmbeurs van zelf binnen enkele weken als de uitlokkende factoren kunnen worden weggenomen. Mocht er ondanks deze maatregelen nog steeds pijn en zwelling bestaan dan zijn verdere maatregelen nodig (zoals verdere schoen- en/of sport aanpassing Als de klachten al meer dan een half jaar bestaan, is er sprake van een ‘chronische’ slijmbeursontsteking en is een professionele behandeling aan te raden.
Hoe wordt de diagnose gesteld van een slijmbeursontsteking aan de achterzijde van de hiel?
De arts kan de slijmbeursontsteking soms voelen en kan met een echo-onderzoek of het de diepe of de oppervlakkige slijmbeurs betreft, of allebei. Op een röntgenfoto zijn alleen botten zichtbaar en kan je een slijmbeursontsteking of een geïrriteerde slijmbeurs van de hiel dus niet zien.
Soms wordt een slijmbeursontsteking aan de achterzijde van de hiel verward met een pijnlijke aanhechting van de achillespees op het bot.
De rechter hiel heeft de zwelling aan de achterzijde van de voet, de linker voet heeft een normale contour.
Welke behandelingen zijn er voor een slijmbeursontsteking aan de achterzijde van de hiel?
Deze aandoening is in bijna alle gevallen heel goed te behandelen zonder een operatie. Welke behandeling het beste is, hangt af onder andere af van welke slijmbeurs geïrriteerd is, de diepe of de oppervlakkige. Verder is het ook van belang hoe lang de slijmbeurs en of de omliggende weefsels geïrriteerd geraakt zijn.
Welke behandeling zonder operatie kan helpen?
Bij de oppervlakkige slijmbeursontsteking is het belangrijk om de druk of de wrijving van de pijnlijke plek af te halen. Meestal zijn de (werk) schoenen de boosdoener en kan het al heel goed helpen door te zorgen dat er twee tot drie weken geen druk meer op de hiel komt. Dit kan bijvoorbeeld door schoenen met open hiel te dragen, liefst niet met een volkomen platte hak. Zorg ervoor dat je open schoenen kiest waarbij de hak iets hoger is dan de dikte van de zool onder de voorvoet. Bij een dichte schoen moet u er voor zorgen dat deze niet bij de hiel ‘slipt’.
Bij een diepe slijmbeursontsteking geldt het bovenstaande ook, maar moet er meer gedaan worden:
- Schoenaanpassing
- Rust en sportaanpassing
- Onderbeenloopgips
- Therapiesokken
- Injectie met bijnierschorshormoon
Schoenaanpassing
Het is belangrijk dat de slijmbeurs niet kan schuren tegen de hielpartij van de schoen en dat de rand van de dichte hiel niet drukt op de slijmbeurs. Er zijn stijlvolle schoenen te koop met open hiel voor zowel mannen als vrouwen. Een alternatieve oplossing is een schoen met een gepolsterde hielpartij (dat is een zachte voering in de hiel). Het beste is dat er helemaal niets tegen de slijmbeurs drukt, of de hielvoering moet zo zacht zijn dat het geen pijn veroorzaakt. Het helpt als de schoen een hak heeft die iets hoger is dan de zool onder de voorvoet, vooral als u wat korte kuitspieren heeft.
Als u op zoek gaat naar een schoen met open hiel kunt u zich het beste oriënteren bij winkels van de PodoLinea groep voor een schoenadvies op maat. Er zijn ook andere ‘schoenspeciaalzaken’ die dit kunnen. Sportschoenen met een gepolsterde contrefort kunt u vinden bij diverse (sport)winkels. Vergeet niet dat de hak van de schoen hoger moet zijn dan de zool onder de voorvoet; dus niet te platte schoenen dragen!
Het omhoog brengen van de hiel, kan ook met een extra hakstukje (talonette) in de schoenen. Het is belangrijk dat je deze talonette aan beide voeten gebruikt om geen beenlengte verschil te veroorzaken. Een hakstukje moet van een hard materiaal gemaakt zijn, om te voorkomen dat de hiel op en neer veert in de schoen en op die manier juist de oppervlakkige slijmbeurs irriteert. Meestal is een 5 mm dik hakstukje de maximale hoogte. Bij een hoger hakje wordt de voet namelijk gemakkelijker uit de schoen gedrukt.
Indien uw kuitspier erg kort is, kan zo’n hakstukje of talonette soms onvoldoende verhoging geven. In dat geval kan de onderkant van de hak van de schoen verhoogd worden. Dit kan meestal eenvoudig aangebracht worden door een schoentechnicus en kan vrijwel onzichtbaar gebeuren. Soms is het wat ingewikkelder, bijvoorbeeld bij een veiligheidsschoen. In dat geval kan de aanpassing beter als een orthopedische voorziening aan confectieschoenen (OVAC) uitgevoerd worden door de orthopedisch schoenmaker.
De zwelling achter op de hiel kan in de schoen worden uitgeknobbeld, op die manier kan de druk van de slijmbeurs ook in een dichte schoen afgehaald kan worden. Met afwikkelingbalk (zie foto’s hieronder) ontstaat een makkelijkere rolbeweging van de schoen, waardoor de belasting van de achillespees en de slijmbeurs wordt verminderd.
OVAC wordt gedeeltelijk vergoed door de zorgverzekering, informeer bij uw podoloog of podotherapeut naar de vergoedingsregels.
Hierboven ziet u links schoenen in originele staat en rechts schoenen die aangepast zijn met een OVAC met een afwikkelbalk.
Rust en sport aanpassing
U kunt natuurlijk het beste beginnen met het tijdelijk verminderen of zelfs stoppen van de activiteit(en) die de pijn veroorzaakt of verergerd heeft. Dat kan dus betekenen dat u een aantal weken moet stoppen met sporten waarbij forse krachten op de hiel terecht komen.
Voorbeelden hiervan zijn, voetbal, tennis, steps en volleybal. Ook kan een aanpassing van de werkzaamheden nodig zijn. Soms is de hulp van een ergotherapeut handig om de werkplek beter in te richten voor iemand met slijmbeursontsteking van de hiel.
Loopgips voor het onderbeen
Een actieve slijmbeurs ontsteking van de achterzijde van de hiel kan soms tot rust gebracht worden met 2-4 weken onderbeengips. Met dit gips kan in overleg met uw arts meestal wel gelopen worden, maar autorijden is niet toegestaan met niet-afneembaar gips.
Met gips is er een verminderde beweging in de hielregio, hetgeen de pijn kan verlichten. Soms kan behandeld worden met een zogenaamde ‘walker’ Het voordeel van een walker is dat deze afneembaar is.
Immobilisatie met gips wordt uitsluitend toegepast bij mensen met ernstige pijnklachten.
Sokken met een ingebouwde gellaag in de hiel
BEr bestaan sokken met een ingebouwde gellaag in de hiel. Die gellaag plakt een beetje aan de huid en alle wrijving die plaats vindt, wordt geabsorbeerd door de visco-elastische gellaag. Dit kan soms een oplossing zijn in veiligheidsschoenen, en werklaarzen, maar ook als niet te vermijden is dat er op schoenen met dichte hiel gelopen wordt. De gellaag in de sokken zal over het algemeen wel snel slijten.
Twee voorbeelden van sokken met gellaag in de hiel.
Injectie met bijnierschorshormonen (corticosteroïden)
In een forse slijmbeursontsteking kan een injectie gegeven worden met een ontstekingsremmend middel (corticosteroïd injectie ofwel bijnierschorshormoon).
Of zo’n injectie zinvol en/of wenselijk is, kan het beste met nauw overleg met uw arts besloten worden. Na de injectie is het belangrijk niet te intensief te gaan sporten om de nabij gelegen achillespees niet te veel te belasten.
Dit soort injecties hebben vaak tijdelijk effect, wanneer de oorzaak van de klacht niet weggenomen wordt kan de klacht na verloop van tijd terugkeren. Het nadeel van injecties met corticosteroïden is dat ze het zelf genezend vermogen remmen en de huid ter plaatse van de injectie dunner kan worden en daardoor kwetsbaarder.
Welke operatieve behandeling kan helpen?
Pas als alle niet operatieve behandelingen hebben gefaald kan een operatie overwogen worden.
Met een operatieve ingreep kan de slijmbeursontsteking verwijderd worden. Dit is zelden nodig, als het gedaan moet worden is het uitsluitend de diepe slijmbeurs (tussen pees en hielbot) die verwijderd wordt, dus niet van de oppervlakkig slijmbeurs (die direct onder de huid ligt). Er zal na verloop van tijd altijd weer een nieuwe slijmbeurs aangroeien. Dit is een functionele aanpassing van de natuur. Nadeel is dat de nieuwe slijmbeurs ook weer ontstoken kan raken.
Soms ontstaat de diepe slijmbeursontsteking doordat het hielbeen een iets afwijkende vorm heeft met een puntig uitsteeksel (een ‘Haglundse exostose’). Dan kan er irritatie van de slijmbeurs ontstaan door de druk tussen de achillespees en het hielbot. In dit soort gevallen kan tijdens een operatie meteen iets aan de oorzaak gedaan worden, door niet alleen de slijmbeurs te weghalen maar ook het puntige uitsteeksel te verwijderen. Daarmee kan voorkomen worden dat de nieuw gevormde slijmbeurs na verloop van tijd ook weer gaat ontsteken.
Op bijgaande tekening ziet u in donkergrijs het botpuntje dat verwijderd kan worden om de druk tussen bot en pees te verminderen. Deze operatie kan ook via een kijkoperatie (minimaal invasief) gedaan worden. De chirurg brengt een dun buisje in met een camera en kijkt op een videoscherm naar het gebied achter de achillespees. Via extra snedes kan hij (of zij) instrumenten inbrengen om te opereren.
Een ontstoken slijmbeurs kan goed behandeld worden met deze operatietechniek. Deze ingreep kan plaatsvinden met een ruggenprik of onder narcose.
Klik onderstaand op een onderdeel om meer te lezen over:
Na de operatie
Soms krijgt u na de operatie in het gips. Dit bepaalt de specialist vaak tijdens de operatie en is afhankelijk van de hoeveelheid bot die weggenomen moest worden. Meestal is het bij deze operatietechniek nodig een deel van de aanhechting van de achillespees los te maken om voldoende bot te kunnen verwijderen. In dat geval kan gekozen worden een onderbeen gips gedurende 6 weken om de achillespees de kans te geven weer goed vast te groeien.
Revalidatie
Dit schema is een globale indicatie van de revalidatietijden. In werkelijkheid kan dit schema sterk afwijken van de feitelijke revalidatietijden, afhankelijk van persoonlijke situatie zoals leeftijd, werk, activiteitenniveau en het optreden eventuele complicaties. Overleg over de duur van een eventueel ziekteverlof altijd met uw bedrijfsarts.
| Verblijf in ziekenhuis | |
|---|---|
| In de meeste gevallen | Dag opname |
| Rust en hoog houden van de voet | |
| In de meeste gevallen | 1 week |
| Hechtingen verwijderen | |
| In de meeste gevallen | Geen, zelf oplosbare hechtingen |
| Krukken/gips | |
| Soms | 6 weken loopgips |
| Ziekteverlof werk | |
| Zittend werk | 1 a 2 weken |
| Staand werk | 3 a 4 weken |
| Zwelling van de voet | |
| In de meeste gevallen | 2 a 3 maanden |
| Schoenen | |
| Open schoen | Zonder gips direct na de operatie |
| Schoen met gesloten hiel | 4 a 6 weken na de operatie |
| Resultaat van de operatie | |
| Goed | 1 - 2 maanden na de operatie |
| Beter | 3 - 4 maanden na de operatie |
| Best | 6 - 8 maanden na de operatie |
Complicaties die het meest voorkomen na een operatie van een diepe slijmbeurs ontsteking
Een complicatie betekent dat er een probleem is opgetreden tijdens of na een operatie, ondanks het feit dat de arts juist gehandeld heeft. Een complicatie is dus een niet verwijtbaar probleem, in tegenstelling tot een medische fout. Voor veel patiënten is het lastig een onderscheid te maken tussen een medische complicatie en een medische fout.
Helaas bestaan er geen operaties waarbij geen complicaties kunnen voorkomen, hoezeer de specialist hiervoor ook zijn of haar best doet. Hieronder vindt u een lijst met de meest voorkomende complicaties.
- Wondinfectie of wondgenezingsstoornissen;*
- Trombose.* Bij trombose ontstaat er een bloedpropje in het bloed. Deze kan in een kleiner bloedvat vast komen te zitten en het bloedvat afsluiten. Het bloed kan niet meer goed stromen en het lichaamsdeel (bijvoorbeeld het been) wordt dik op pijnlijk. Trombose kan ernstige gevolgen hebben wanneer het bloedpropje in de longen, het hart of de hersenen vast komt te zitten. Een deel van deze organen krijgt dan geen zuurstof en kan ernstig beschadigen. Om de kans op trombose zo klein mogelijk te maken, krijgt u zolang u gips heeft anti-trombose prikjes voorgeschreven;
- Doof gevoel of zenuwpijn rondom de achillespees door beschadigde huidzenuwtakjes. Een zenuwtakje kan ook vastgroeien in het littekenweefsel tijdens de genezing van de wond;
- Complex Regionaal Pijn Syndroom (CRPS), in de volksmond ook wel Sudeckse dystrofie genoemd. Dit is een overdreven (pijn) reactie van het lichaam op de operatie;
* Betekent dat deze kans veel vaker voorkomt bij patiënten die roken.
