Hoe ontstaat artrose van de enkel?
Meerdere oorzaken bekend
Artrose wordt vaak gezien als “slijtage”, maar dit is niet helemaal juist. Het is een complex proces waarbij verschillende factoren een rol spelen. Leeftijd is een belangrijke risicofactor, maar artrose kan ook ontstaan door andere oorzaken.
Selecteer een oorzaak
Hoe we denken over hoe artrose ontstaat, is de afgelopen jaren helemaal veranderd: het is géén simpele slijtage van het gewricht door gebruik of ouderdom, maar een ingewikkeld biologisch proces dat samenhangt met onze evolutie en biologische leeftijd. Klik op één van de onderstaande oorzaken om direct meer te lezen:
Mechanische overbelasting
Mechanische overbelasting is het herhaaldelijk en overmatig belasten van gewrichten, dit kan leiden tot microscopische schade aan het kraakbeen en andere gewrichtsstructuren. Dit kan het gevolg zijn van activiteiten zoals zwaar tillen, herhaalde bewegingen of intensieve sportbeoefening. Deze overbelasting veroorzaakt een verhoogde afbraak van kraakbeen en kan leiden tot ontstekingsreacties in het gewricht.
Enkelletsel
Artrose kan ontstaan na een enkelblessure, zoals een verstuikte enkel, een gebroken enkel of gescheurde enkelbanden. Dit kan de structuur en functie van het gewricht verstoren. Hierdoor kan er meer druk op het kraakbeen komen en kunnen er ontstekingen ontstaan. Dit verhoogt het risico op schade aan het kraakbeen en de ontwikkeling van artrose. De beschadiging van het kraakbeen kan tegelijk met het enkelletsel ontstaan, maar kan ook pas later ontstaan als gevolg van de enkelschade. Dit laatste heet 'posttraumatische artrose'. De oorzaak hiervan is dat de enkel na het letsel niet meer zo stabiel is. Door de onstabiele bewegingen slijt het kraakbeen extra snel. Posttraumatische artrose kan soms jaren na het letsel pas klachten geven.
Ontsteking
Kraakbeen is een glad en flexibel weefsel dat de uiteinden van je botten bedekt. In je voet helpt kraakbeen je gewrichten soepel te laten bewegen, zodat je zonder pijn kunt lopen. Als je gewricht langdurig (bijvoorbeeld een jaar) ontstoken is, kan het kraakbeen en andere delen van het gewricht kapotgaan. Er zijn speciale stofjes die hierbij een rol spelen. 'Cytokines' maken ontstekingen erger en 'enzymen' breken eiwitten af. Deze stofjes zorgen ervoor dat je kraakbeen verdwijnt. Dit veroorzaakt pijn en zwelling in het gewricht. Ontsteking kan ook leiden tot botuitsteeksels (osteofyten) en het dikker worden van het gewrichtskapsel (synoviale fibrose).
Wat doet ontsteking met gewrichtskraakbeen?
Ontsteking in een gewricht kan door verschillende oorzaken hebben, zoals reuma (reumatoïde artritis). Reuma is een ziekte waarbij je lichaam per ongeluk je eigen gewrichten aanvalt. Dit zorgt ervoor dat je gewrichten ontstoken raken en het kraakbeen dunner wordt of zelfs verdwijnt. Ontsteking kan ook het kraakbeen kapotmaken en ervoor zorgen dat er harde stukjes kalk ontstaan die het gewricht beschadigen.
Ontsteking en overgewicht
Als je te zwaar bent, kan een gewricht langdurig een beetje ontstoken raken. Dit komt omdat vet niet alleen energie opslaat, maar ook stofjes maakt (hormonen en eiwitten) die ontstekingen kunnen veroorzaken (cytokines). Deze stofjes, zoals adiponectine, kunnen ervoor zorgen dat je gewrichten ontstoken raken en artrose krijgen. Dit betekent dat te zwaar zijn niet alleen je gewrichten extra belast, maar ook ontstekingen kan veroorzaken.
Gevolgen van ontsteking voor gewrichtskraakbeen
Ontsteking leidt tot de afbraak van kraakbeen en de vorming van bot in de niet-belaste delen van het gewricht. Dit proces waarbij kraakbeen wordt omgezet in bot zorgt ervoor dat het kraakbeen zijn functie verliest en het gewricht stijver en pijnlijker wordt. Ontsteking kan ook leiden tot structurele veranderingen zoals vocht in het bot, beschadigingen in het beenmerg en ontsteking van het gewrichtskapsel (synovitis), wat bijdraagt aan de pijn en stijfheid die kenmerkend zijn voor artrose.
Leeftijd en ontsteking
Ontsteking kan op elke leeftijd voorkomen, maar de kans op artrose neemt toe met de leeftijd. Dit komt doordat de biologische processen die ontsteking en kraakbeenschade veroorzaken, vaker voorkomen naarmate we ouder worden. Bij oudere mensen is er ook een grotere kans op andere aandoeningen die ontstekingen kunnen veroorzaken, zoals reumatoïde artritis.
Een- of tweezijdige ontsteking
Ontsteking kan zowel één kant als beide kanten van het lichaam treffen. Bij reumatoïde artritis is het bijvoorbeeld gebruikelijk dat beide enkels of voeten worden aangetast. Ontsteking door overgewicht kan ook meerdere gewrichten tegelijk beïnvloeden, omdat de ontstekingsbevorderende stoffen door het hele lichaam circuleren.
Ontsteking in andere gewrichten
Ontsteking kan niet alleen de enkels aantasten, maar ook andere gewrichten in het lichaam. Dit is vooral het geval bij systemische aandoeningen zoals reumatoïde artritis, waarbij meerdere gewrichten tegelijkertijd ontstoken kunnen raken. Ook bij overgewicht kunnen de ontstekingsprocessen meerdere gewrichten beïnvloeden, wat leidt tot wijdverspreide artrose.
Obesitas
Overgewicht en obesitas moeten je gewrichten harder gaan werken, vooral de dragende gewrichten zoals knieën en heupen. Dit verhoogt het risico op kraakbeenschade en de ontwikkeling van artrose. Daarnaast kunnen vetcellen stoffen maken die ontstekingen veroorzaken. Deze ontstekingen kunnen het kraakbeen en andere delen van het gewricht kapotmaken.
Veroudering
Dit komt omdat het kraakbeen in onze gewrichten minder goed kan herstellen van schade. Kraakbeen is een glad en flexibel weefsel dat de uiteinden van je botten bedekt en ervoor zorgt dat je gewrichten soepel kunnen bewegen. Bij veroudering wordt dit kraakbeen kwetsbaarder en kan het makkelijker beschadigd raken. Daarnaast verandert ook de gewrichtsvloeistof, die normaal gesproken helpt om de gewrichten soepel te laten bewegen. Deze veranderingen zorgen ervoor dat de gewrichten minder goed gesmeerd worden, wat bijdraagt aan de schade aan het kraakbeen.
Onbekende oorzaak
Soms wordt de kraakbeen laag van het gewricht dunner zonder duidelijke oorzaak. Hierdoor kan het onderliggende bot (gedeeltelijk) bloot komen te liggen. Op het bot kunnen ruwe uitsteeksels (osteofyten) ontstaan, die voelbaar en zichtbaar zijn. Er kan vocht ophopen in en om het gewricht, wat zwelling veroorzaakt. Zowel de pijn als de zwelling maken bewegen moeilijk. Deze vorm van artrose komt het meer voor bij oudere mensen en is vaak erfelijk.
Het Hielpijncentrum
Als u al langdurig behandeld wordt voor hielpijnklachten en de therapie niet aanslaat, dan zouden uw pijnklachten wel eens een andere oorzaak dan waarvoor u behandeld wordt kunnen hebben.
In het Hielpijncentrum kan worden uitgezocht wat de oorzaak is van uw hielpijn.
Facebook