Waarom wordt het vetkussen onder de voet dunner?

Meestal door veroudering of overbelasting

De fatpad wordt meestal dunner door overbelasting en/of veroudering van het weefsel. Overbelasting kan veroorzaakt worden door overgewicht, een lopend of staand beroep, of het dragen van hele hoge hakken. Mensen met korte kuitspieren kunnen hier eerder last van krijgen. Ook bepaalde ziekten (zoals diabetes) en geneesmiddelen (zoals chemotherapie en prednison) kunnen de kwaliteit van het weefsel van de fat pad verslechteren.

Verplaatsing van de fatpad naar voren

Het weefsel onder bal van de voet wordt opgerekt bij iedere stap die we zetten. Als we over onze tenen afrollen, beweegt de fat pad mee naar voren. Door de belasting onder de bal van de voet veert de fat pad niet zo gemakkelijk meer terug. In de loop der jaren kan hierdoor een verschuiving van de fat pad ontstaan. Dit gebeurt vooral als de fat pad wat slapper geworden is door veroudering of ziekte. Door de verplaatsing van de fatpad naar voren kunnen de tenen wat omhoog gaan staan (zie tekening). Als de tenen omhoog gaan staan komt er nog meer druk onder de bal van de voet. Daarnaast worden de buigpezen van de tenen zwaarder belast en meer worden opgerekt. De buigpezen kunnen hierdoor geïrriteerd raken.

Het linker plaatje laat de normale situatie van de fat pad zien: het vetkussentje (geel) is dik onder het botje van het middenvoetsbeentje, de buigpees (grijs met blauwe rand) loopt hieronder. In het rechter plaatje ziet u een slap vetkussen die deels naar voren is verplaats. Het middenvoetsbeentje zakt en de teen gaat omhoog staan, de buigpees wordt opgerekt.

De buigpezen van de tenen staan onder druk

Uw tenen kunt u krommen door het aanspannen van de lange en korte teenbuigspieren. De pezen van die spieren lopen tussen de voetbotjes en de fat pad. Om iedere teenbuigpees loopt een dun kokertje (het peeskokertje) die ervoor zorgt dat de pees gemakkelijk heen en weer kan bewegen. Als de fat pad dunner wordt of beschadigd raakt, zijn de pezen en peeskokers niet meer beschermd en kan het dunne kokertje om de pees beschadigd raken. De vloeistof in de peeskoker lekt vervolgens de vetkamers van de fatpad in, die hierdoor verder kan beschadigen.

Invloed van schoenen?

We weten het niet zeker, maar waarschijnlijk hebben schoenen wel een rol in het ontstaan van een dunne fatpad. Volkeren die veel op blote voeten lopen lijken niet of nauwelijks een dunne fatpad te ontwikkelen. Mogelijk wordt de voetzool beter ‘getraind’ door het lopen op blote voeten. In de afgelopen decennia zijn mensen steeds meer op schoenen met schok dempende, kunststof zolen gaan lopen. Dit heeft veroorzaakt dat onze eigen voetkussens steeds minder hard hebben hoeven werken, want de schoenen vangen al het grootste deel van de schokken op. Misschien verwennen we op deze manier onze voetzolen wel te veel. We moeten nog meer onderzoek doen om erachter te komen of het lopen op blote voeten beter is voor de fat pad dan het dragen van schoenen.