Welke klachten geeft schade aan het vetkussen onder de voet?

Vooral pijnklachten

De meest voorkomende klachten bij schade aan het vetkamersysteem kunnen erg lijken op de klachten van een hielspoor of onder de voorvoet op de klachten die horen bij een neuroom van Morton:

Hiel:

• Verdoofd gevoel, tintelingen of stekende pijn aan de onderzijde van de hiel ook in onbelaste situatie (zoals in de nacht of in rust);
• Pijn onder de hiel wordt vaak meer aan de randen gevoeld dan in het midden.

Voorvoet:

• Pijn onder de bal van de voet begint meestal onder het kopje van het tweede middenvoetsbeen (dat is waar de voet de grond raakt net achter de tweede teen; dat is de teen naast de grote teen) en kan zich verder uitbreiden over een groter gebied in de richting van de kleine teen tot uiteindelijk de hele onderkant van de bal van de voet betrokken is bij de klachten;
• Verdoofd gevoel of pijn (stekend, tintelend of brandend) onder het midden van de bal van de voet. De pijn treedt afwisselend op en kan ook ’s nachts optreden;
• De pijnklachten verergeren meestal bij langdurig stilstaan.
• Verschuiving van de vetkamers. Wanneer de wanden van de vetkamers slap zijn, wordt het vetkussen door de druk onder de bal van de voet weggedrukt: naar voren en opzij. Door de verschuiving van het vetkussen naar voren kunnen de tenen wat omhoog geduwd worden en komt er extra rek op de teenbuigpezen (zie figuur). Deze kunnen hierdoor dikker worden.

Links de normale situatie: het vetkussen (geel) is mooi dik onder het gewricht met en de pees (grijs met blauwe rand) die hieronder loopt. Rechts: het slappe vetkussen wordt door de druk van het kopje naar voren gedrukt. De teen wordt omhoog gedrukt en er komt extra rek op de pees.

Zie ook: hamer- of klauwteen.

Wanneer de vetkamers door de kopjes opzij worden gedrukt, worden ze tussen de kopjes van de middenvoetsbeentjes geduwd tegen de vaat-zenuwstreng aan die daar loopt. Dit veroorzaakt pijn. Zie figuur 3 en 4.

Op deze afbeeldingen zie je de kopjes van de middenvoetsbeentjes (grijs), gezien van voren. Links een normaal vetkussen (geel): de kopjes van de middenvoetsbeentjes liggen op het stevige vetkussen. Rechts een vetkussen met slappe wanden. De kopjes drukken de vetkamers opzij, in de ruimte tussen de kopjes. De bloedvaten en zenuwen die hier lopen (rood) komen onder druk.

Vier stadia in schade aan het vetkussen

Schade aan het vetkussen onder de voet verloopt in vier fasen. Met een echo zijn deze stadia goed te onderscheiden:

• Stadium 1: De dikte van het vetkussen is minder dan de helft van normaal;
• Stadium 2: Vetkamers raken lek en het vet kan vrij heen en weer stromen tussen de verschillende vetkamers;
• Stadium 3: Vetkamers sterven af en worden ‘ingepakt’ in littekenweefsel;
• Stadium 4: Vetkamers zijn zover kapot dat de botten direct onder de huid komen te liggen.

Het stadium van beschadiging van de vetkamers heeft effect op de ervaren voetklachten. Een gescheurd vetkamertje veroorzaakt onherstelbare schade aan de zenuwen en bloedvaten van de vetkamers. Uit het kapotte vetkamertje stroomt het vrijgekomen vet naar de ernaast gelegen, nog intacte vetkamer. Hierbij komen zenuwvezels op rek die voor gevoel zorgen, maar ook de zenuwvezels die de bloedvaten aansturen en reguleren. Deze laatste zenuwvezels kunnen ook pijnsensaties versterken en langdurige pijnklachten geven.